Vliedorp - Alles van het MARNEGEBIED

Zoeken
Ga naar de inhoud

Hoofdmenu:

Vliedorp

Dorpen

Marnegebied - Vliedorp een verdwenen dorp

Algemeen

In de gemeente De Marne ligt een kerkhof, het wierdekerkhof Olle Weem. Ooit lag hier Vliedorp, een dorp met enkele huizen, een pastorie en een kerk. Het verhaal gaat dat dit het oudste dorp van Groningen was, en dat in de buurt een haven lag. De kerk verdween rond 1700, de laatste huizen ruim vijftig jaar later en uiteindelijk verdween ook de pastorie. Het Groninger woord voor pastorie is weem. En het wierdekerkhof wordt Olle Weem genoemd (olle = oude) of kortweg Ol Weem. Wat tegenwoordig rest, is een deel van de wierde en een twaalftal grafzerken. Het kerkhof is beplant met bomen en een struik- en houtsingel langs de rand. Ten zuiden stroomt de Houwerzijlstervaart.

Historie

Vliedorp is de naam van een streek even ten noorden van Houwerzijl in de gemeente De Marne in de provincie Groningen.
Het is ook de naam van het wierdedorp dat hier lag tot halverwege de 17e eeuw.

In het zuidelijke deel van het Marnegebied lag rond het jaar 1200 op een oeverwal een aantal wierden onderling verbonden door een dijk (de Suderdiek – vgl. Zuurdijk) die samen in het zuiden de Marne beschermden tegen het zeewater. Ten noorden ervan lag een laagte, tot de volgende oeverwal waarop een jongere generatie wierden onstond: de serie van Wehe, Leens enz – tot Menneweer. In die zuidelijke dijk werd een zijl (sluis) aangelegd: de Houwer-zijl. De kerk van het kerspel waartoe Houwerzijl behoorde (namelijk het kerspel Vliedorp) stond op de wierde die nu 'Olle weem' en ook wel 'Ol Weem' genoemd wordt.

Zo rond 1200 zal er op die wierde een kapel gestaan hebben, mogelijk van hout, die later is vervangen door een kerkje, mogelijk al van steen. De bewoners van Houwerzijl gingen dáár naar de kerk. De dominee woonde in een pastorie-boerderij, een zgn. weem. Hij moest namelijk, als aanvulling op zijn traktement, d.m.v. de boerderij een deel van z'n inkomen verwerven. De eerst-bekende predikant van Vliedorp was Johannes Christofori. Van 1692-1710 stond daar Godefridus Hugtingius.
In die periode, om precies te zijn in 1695, werd het kerkje buiten gebruik gesteld; men ging toen in Niekerk naar de kerk (de twee kerspels deden toch al samen met de dominee) - het bekende hobbelige, smalle fietspad tussen Houwerzijl en Niekerk is een voormalig kerkenpad. Het is trouwens niet zo – wat sommigen denken - dat er toen in plaats van Vliedorp een nieuwe kerk is gebouwd op de plek die we nu als Niekerk kennen, en dat het dorp dus daaraan z'n naam zou ontlenen.

In 1651 werd het dorp kerkelijk verenigd met Houwerzijl, omdat het nog nauwelijks iets voorstelde. De kerk en het kerkhof bleven in gebruik. Na 1695 werd de kerk door verval niet meer gebruikt en is kort daarna afgebroken. Door een de Kerstvloed van 1717 trok de al afnemende bevolking nog sneller weg, naar het dorp Niekerk. Vliedorp is tot ongeveer eind 18e eeuw bewoond geweest. Het kerkhof bleef echter nog tot 1868 in gebruik, zodat er de merkwaardige omstandigheid was, dat het dorp Houwerzijl zijn doden zo'n 2 km buiten het dorp begroef op een plek die vaak alleen over de Houwerzijlstervaart per boot bereikbaar was.

Het noordelijk deel van de wierde werd eind 19e eeuw afgegraven vanwege de vruchtbare grond, waardoor het noordelijk gedeelte van het kerkhof zich nu op maaiveldniveau bevindt. In 1999 werd de wierde gerenoveerd. Het wierdekerkhof in Vliedorp met 12 grafstenen is nog steeds aanwezig en wordt beheerd door Het Groninger Landschap. Na de aanleg van een fietspad in de ruilverkaveling is de plek weer over land te bezoeken.

Wat nog resteert zijn 12tal grafstenen van verschillende families. Tot 1868 was Ol Weem de begraafplaats van Houwerzijl.




Het wierdekerkhof Olle Weem. Ooit lag hier Vliedorp, een dorp met enkele huizen, een pastorie en een kerk.
Het verhaal gaat dat dit het oudste dorp van Groningen was!

Foto: Gert Jan van Noord

 
Copyright 2015. All rights reserved.
Terug naar de inhoud | Terug naar het hoofdmenu